Ở Kenya, các tổ chức tài chính trở nên khan hiếm và phần lớn dân số không sử dụng tài khoản ngân hàng  vào đầu những năm 2000. Vì vậy, mọi người bắt đầu sử dụng thuê bao di động trả trước trên điện thoại di động của họ như một hình thức trao đổi tiền tệ: Họ giao dịch thuê bao trên thẻ điện thoại để lấy tiền mặt hoặc hàng hóa và dịch vụ. Điều này đã diễn ra từ rất lâu trước khi ý tưởng về ngân hàng di động trở thành xu hướng, và trước khi các dịch vụ như Venmo và Alipay chiếm lĩnh thị trường. Cộng đồng Kenya chỉ đơn giản là cho ra giải pháp của riêng họ ngoài các công cụ đang sở hữu.

Đó sẽ là điểm sáng. Những trao đổi không chính thức này đã thu hút sự chú ý của Nick Hughes, người đứng đầu các khoản thanh toán toàn cầu Vodafone,  người đã nhìn thấy cơ hội xây dựng một nền tảng chuyển tiền bằng điện thoại di động. M-Pesa, một mối quan hệ đối tác giữa Vodafone và Safaricom, cuối cùng sẽ mang lại dịch vụ ngân hàng cho hàng triệu người ở Kenya và chín thị trường đang phát triển khác, bao gồm Ai Cập, Ấn Độ và Romania, làm thay đổi căn bản nền kinh tế của họ. Nó sẽ trở thành một ví dụ điển hình cho bước nhảy vọt: sử dụng công nghệ thế hệ tiếp theo để thúc đẩy một thị trường tiềm năng.

Ra mắt vào năm 2007, M-Pesa cho phép khách hàng sử dụng tin nhắn văn bản đơn giản để gửi tiền, đặt cọc, rút tiền và mua gói thuê bao trả trước. Trong ba năm đầu tiên sử dụng dịch vụ, người dùng đã chuyển hơn 600 tỷ đô la Mỹ, tạo ra doanh thu khoảng 100 triệu đô la cho Safaricom và Vodafone. Vào năm 2019, chỉ riêng ở Kenya, M-Pesa đã có 31,8 triệu người dùng đang sử dụng. “Nguồn khách hàng đang tăng lên hằng năm cùng với nhiều cách để bạn có thể sử dụng M-Pesa,” Chris Williamson, giám đốc điều hành, M-Pesa, Vodacom Group, một công ty con của Vodafone cho hay.

Ý tưởng ban đầu của Hughes hơi hạn chế: Kế hoạch dự án sẽ tạo ra một nền tảng di động để hỗ trợ giải ngân và trả nợ cho tài chính vi mô. Sau khi nhóm của anh ấy nhận được khoản tài trợ trị giá gần 1 triệu bảng từ Bộ Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (mà Vodafone đáp ứng được), Hughes đã gặp Giám đốc điều hành của Safaricom, Michael Joseph, người ký hợp đồng đầy nhiệt tình. Nhưng hai công ty đã nhanh chóng học được giá trị của sự linh hoạt. Một thí điểm ban đầu tiết lộ nhu cầu tiêu dùng lớn hơn xung quanh việc chuyển tiền so với tài chính vi mô. Nhóm đã thiết kế lại M-Pesa để tập trung vào các giao dịch hằng ngày. “Họ đã làm những điều mà bất kỳ nhóm dự án agile giỏi đều làm,” William Williamson cho hay. Họ đã xây dựng một cái gì đó, học hỏi bằng cách thí điểm nó trên thị trường, sau đó tạo ra những thay đổi lớn.

Khách hàng có thể đăng ký bằng bất kỳ thẻ nhận dạng nào tại ki-ốt của M-Pesa, chỗ mà một đại lý có thể giúp họ gửi tiền vào tài khoản của mình hoặc đổi tiền điện tử sang tiền giấy hoặc tiền xu. Giao dịch được thực hiện qua văn bản, với các tin nhắn SMS cung cấp xác nhận. Các nhà quản lý yêu cầu Safaricom duy trì tiền gửi ngân hàng có lãi bằng tất cả các loại tiền lưu thông qua ứng dụng, nhưng công ty có quyền tự do đáng kể để phát triển cơ sở hạ tầng tài chính mới.

“Chính phủ Kenya và Ngân hàng Trung ương Kenya hiểu tiềm năng của M-Pesa trong cuộc cách mạng hóa việc tiếp cận các dịch vụ tài chính”, theo ông William Williamson. Nếu không có [tính linh hoạt theo quy định], nó sẽ không bao giờ đạt được tiến bộ lớn.

Kenya đã trở thành một trung tâm công nghệ hàng đầu ở châu Phi, với tốc độ tăng trưởng GDP hàng năm dao động trên 5%. Ngoài công nghệ, nhóm dự án M-Pesa còn có mô hình trực diện: Các đại lý vận hành không gian nơi khách hàng có thể gửi hoặc rút tiền đã được lựa chọn cẩn thận và được đào tạo và giám sát thực hành sớm. "Họ là những đại sứ thương hiệu và nhà giáo dục người tiêu dùng quan trọng nhất của chúng tôi và hoạt động như các chi nhánh ngân hàng dễ tiếp cận đối với tất cả các khách hàng của chúng tôi", Williamson giải thích.

Ngày nay, M-Pesa đã phát triển thành một giải pháp dịch vụ tài chính đầy đủ. Người dùng vẫn có thể thực hiện các khoản thanh toán nhỏ và trao đổi tiền mặt, nhưng họ cũng thanh toán hóa đơn, nhận tiền lương và trợ cấp xã hội, và truy cập các khoản vay và tiết kiệm sản phẩm được cung cấp qua hình thức hợp doanh với các ngân hàng địa phương. Nó hiện được xếp hạng là ứng dụng dịch vụ tài chính thống trị trên khắp châu Phi, xử lý 11 tỷ giao dịch năm ngoái.

Đây là một mô hình tuyệt vời phù hợp với Kenya và các thị trường châu Phi khác.

Nguồn: https://mip.pmi.org/m-pesa

Xem thêm:

TOP 50 dự án có ảnh hưởng nhất trong vòng 50 năm qua.