So sánh Run chart và Control chart trong bài thi PMP®
PMBOK® đề cập đến 07 Công cụ Quản lý Chất lượng Cơ bản trong lĩnh vực Quản lý Chất lượng dự án, gồm:
- Sơ đồ nguyên nhân kết quả Cause-and-effect diagram (như biểu đồ xương cá/Ishikawa)
- Bảng kiểm kê Check sheet
- Biểu đồ kiểm soát Control chart
- Biểu đồ Histogram
- Biểu đồ Pareto chart
- Sơ đồ phân tán Scatter diagram
- Sơ đồ Flowchart
Trong số 07 Công cụ này, Biểu đồ Chạy Run chart và Biểu đồ Kiểm soát Control chart thường bị nhiều người nhầm lẫn vì trông rất giống nhau. Nội dung dưới đây sẽ giải thích điểm tương đồng và khác biệt giữa Biểu đồ chạy Run chart và Biểu đồ kiểm soát Control chart là gì.
Run chart là gì?
- Run chart chỉ đơn giản là vẽ dữ liệu của một biến theo thời gian.
- Phân tích run chart, ta có thể thấy:
- Sự thay đổi/xu hướng của quy trình theo thời gian
- Một mô hình/chu trình bất kỳ của quy trình
- Ví dụ về run chart là gì:
- tiến độ của dự án/các quy trình/nhiệm vụ (phần trăm hoàn thành theo thời gian)
- chi tiêu của dự án
- Ưu điểm: Run chart rất dễ vẽ và diễn giải. Nó cũng rất hữu ích để phân tích các quy trình đơn giản.
- Hạn chế của run chart là gì: Là không thể thể hiện nếu quy trình nằm trong tầm kiểm soát hoặc ổn định. Nó cũng không hẳn hữu ích khi kiểm soát chất lượng.
Control chart là gì?
- Control chart cũng vẽ dữ liệu của một biến theo thời gian (như run chart), nhưng nó bao gồm thêm các giới hạn thông số kỹ thuật (Giới hạn thông số kỹ thuật trên - USL và Giới hạn thông số kỹ thuật dưới - LSL) và giới hạn kiểm soát (Giới hạn kiểm soát trên - UCL và Giới hạn kiểm soát dưới - LCL).
- Giới hạn thông số kỹ thuật: có trong kế hoạch/hợp đồng dự án như một yêu cầu quy trình của dự án.
- Giới hạn kiểm soát: được chỉ định bởi các yêu cầu chất lượng của quy trình (như 3-sigma); nếu dữ liệu vượt quá giới hạn kiểm soát hoặc mẫu/xu hướng đã được hình thành, ta phải thực hiện các hành động khắc phục để điều chỉnh độ lệch.
- Control chart cho biết liệu quy trình có nằm trong tầm kiểm soát hay không bằng cách xem xét:
- Điểm dữ liệu nào nằm ngoài giới hạn kiểm soát
- Quy tắc 07 điểm: 7 điểm dữ liệu liên tiếp trong giới hạn kiểm soát nhưng ở cả hai bên của giá trị trung bình
- Hình thành một xu hướng (ví dụ: 6 điểm liên tiếp tạo thành một xu hướng tăng hoặc giảm)
Minh họa Run chart với Control chart
Run chart với Control chart được minh hoạ lần lượt như bên dưới:
Minh họa So sánh Run chart và Control chart trong bài thi PMP
Nói một cách đơn giản:
- Run chart: vẽ giá trị của một biến theo thời gian để phân tích xu hướng của một quy trình
- Control chart: về cơ bản là run chart, thêm giá trị trung bình, hai giới hạn thông số kỹ thuật (Giới hạn thông số kỹ thuật trên - USL và Giới hạn thông số kỹ thuật dưới - LSL) và hai giới hạn kiểm soát (Giới hạn kiểm soát trên - UCL và Giới hạn kiểm soát dưới - LCL) để phân tích xem quy trình có được kiểm soát hay không.
Xem thêm các bài viết liên quan: Các thuật ngữ dễ nhầm lẫn trong bài thi PMP® và Giải thích chuyên sâu