Trong Quản lý tiến độ dự án, phương pháp quan trọng nhất được đề cập trong Hướng dẫn PMBOK^® là Phương pháp Đường tới hạn (Critical Path Method) và Phương pháp Chuỗi tới hạn (Critical Chain Method). Như tên gọi, hai phương pháp “Tới hạn” này có những điểm tương đồng và khác biệt.

1. Phương pháp đường tới hạn (Critical Path Method) – Phương pháp chuỗi tới hạn (Critical Chain Method)

Phương pháp đường tới hạn (Critical Path Method): CPM là phương pháp quản lý tiến độ phổ biến nhất trong bài thi PMP^®, liên quan đến việc tính toán điểm bắt đầu trước (ES), kết thúc trước (EF), bắt đầu sau (LS) và kết thúc sau (LF) thông qua các bước chuyển tiếp và quay lại trong sơ đồ mạng lưới tiến độ dự án. Điều này giúp Giám đốc dự án ước tính thời gian dự trữ (float) hoặc thời gian còn thiếu cho các hoạt động riêng lẻ trên đường mạng tiến độ dự án.

Phương pháp chuỗi tới hạn (Critical Chain Method): CCM thực tế được xây dựng trên Phương pháp đường tới hạn thông qua  việc xem xét nguồn lực sẵn có và sự phụ thuộc của họ theo chuỗi hoạt động và cả thời gian dự phòng đến cuối chuỗi hoạt động để giải quyết việc khan hiếm nguồn lực cũng như để dự án được thực hiện đúng tiến độ. Điều này có thể dẫn đến việc xác định Đường tới hạn mới thay vì Đường tới hạn được xác định trong Phương pháp đường tới hạn.

Phương pháp Chuỗi tới hạn (Critical Chain Method) có nguồn gốc từ “Lý thuyết về các ràng buộc”, tập trung vào nguồn lực sẵn có và cách xử lý các vấn đề không chắc chắn hay những thay đổi có thể xảy ra.

Thay vì quản lý vi mô tiến độ của các hoạt động riêng lẻ trên đường dẫn với thời gian dự phòng của mỗi công việc, Phương pháp Chuỗi tới hạn (Critical Chain Method) tập trung vào việc quản lý dự phòng (thời gian dự trữ) của tất cả các hoạt động trong chuỗi. Điều này dẫn đến việc kiểm soát tiến độ  dự án tốt hơn.

Nếu được sử dụng đúng cách, Phương pháp Chuỗi tới hạn (Critical Chain Method) sẽ đạt được hiệu quả cao hơn bằng cách loại bỏ những dự phòng ẩn của các hoạt động riêng lẻ và cả những rủi ro thấp hơn.

Có 3 loại dự phòng (thời gian dự trữ):

• Dự phòng dự án: đặt ở cuối dự án, dự phòng dự án cung cấp dự phòng cho các hoạt động trên chuỗi tới hạn
• Dự phòng cấp liệu: đặt ở cuối chuỗi không- tới-hạn để tương ứng với thời lượng của chuỗi tới hạn
• Dự phòng nguồn lực: đặt trên chuỗi tới hạn để nguồn lực có thêm thời hạn thực hiện các hoạt động trên chuỗi tới hạn

2. Ví dụ minh họa

Sau đây là sơ đồ đơn giản hóa để minh họa Phương pháp đường tới hạn (Critical Path Method) và Phương pháp chuỗi tới hạn (Critical Chain Method):

Như có thể thấy từ sơ đồ trên:

Phương pháp đường tới hạn (Critical Path Method) giúp nhóm dự án dễ dàng hình dung trình tự các hoạt động và thời lượng ước tính cho từng hoạt động theo cách đơn giản mà hầu hết mọi người đều quen thuộc. Tuy nhiên, do không có dự phòng tổng thể được thêm vào đường tới hạn, các thành viên trong nhóm dự án khi ước tính thời lượng của từng hoạt động, có thể thêm “dự phòng ẩn” vào các hoạt động để bảo vệ tiến độ chung. Điều này có thể dẫn đến việc “có quá nhiều” dự phòng được thêm vào đường tới hạn và khiến việc ước tính không đạt hiệu quả. Giám đốc dự án cần theo dõi chặt chẽ tiến độ của từng hoạt động vì chỉ cần một hoạt động tiến triển chậm hơn dự kiến ​​sẽ ảnh hưởng xấu đến toàn bộ tiến độ dự án.

Mặt khác, Phương pháp chuỗi tới hạn (Critical Chain Method) chỉ cần sắp xếp các hoạt động theo một chuỗi bằng cách xem xét thời gian tối thiểu cần thiết cho từng hoạt động. “Dự phòng dự án” tổng thể được thêm vào cuối chuỗi để bảo vệ dự án được thực hiện đúng như tiến độ đề ra. Điều này dẫn đến việc ước tính dự phòng đạt hiệu quả cao hơn khi tích hợp dự phòng ẩn vào dự phòng tổng của dự án. Các thành viên trong nhóm dự án có thể đưa ra tiến độ tích cực hơn cho từng hoạt động vì dự phòng tổng thể sẽ bảo vệ tiến độ dự án. Giám đốc dự án sẽ tập trung vào việc quản lý dự phòng tổng thể trong tiến trình thực hiện và giám sát dự án.

3. Tóm lược

Làm thế nào để biết, liệu câu hỏi thi PMP^® đang hỏi về Phương pháp đường tới hạn hay Phương pháp chuỗi tới hạn? Cách đơn giản nhất là xem xét kỹ các thuật ngữ được sử dụng để mô tả mạng lưới tiến độ của dự án.

Các thuật ngữ được sử dụng trong Phương pháp đường tới hạn (Critical Path Method):

Chuyển tiếp

Quay ngược lại

Bắt đầu trước

Bắt đầu sau

Kết thúc trước

Kết thúc sau

Thời gian dự trữ

Tổng thời gian dự trữ

Tính toán thời lượng

Đường tới hạn

Các thuật ngữ được sử dụng trong Phương pháp chuỗi tới hạn (Critical Chain Method):

Dự phòng dự án

Dự phòng cấp liệu

Dự phòng nguồn lực

Chuỗi tới hạn

Hạn chế nguồn lực

Bằng cách tìm kiếm các thuật ngữ trên, người học có thể phân biệt giữa Phương pháp đường tới hạn (Critical Path Method) và Phương pháp chuỗi tới hạn (Critical Chain Method), đồng thời trả lời các câu hỏi một cách chính xác.

Xem thêm: 

Mọi kiến thức về PMP^®

Các thuật ngữ dễ nhầm lẫn trong bài thi PMP^® và Giải thích chuyên sâu